Niemal połowa przebadanych firm uznaje ekoprojektowanie jako szansę dla polskiego przemysłu meblarskiego. Wniosek taki wynika z raportu przygotowanego przez Łukasiewicz – Poznański Instytut Technologiczny. Równocześnie przedsiębiorcy dostrzegają, że jednymi z głównych barier wprowadzenia na rynek zaprojektowanych w zrównoważony sposób mebli są koszty i brak konkurencyjności cenowej produktów ekologicznych.
Polska jest jednym z największych producentów mebli na świecie i liderem w Europie, jeśli chodzi o wartość eksportowanych mebli. Jednocześnie dla 77 proc. badanych firm aspekty środowiskowe przy ich projektowaniu mają małe lub średnie znaczenie. Zaś 15 proc. nie bierze ich w ogóle pod uwagę lub bierze w niewielkim stopniu. Decyzje podejmowane na etapie projektowania odpowiadają nawet za 80 proc. wpływu produktów na środowisko naturalne.
Czy zrównoważone projektowanie to bariera czy może szansa dla branży?
To pytanie stawiają autorki badania i raportu: Dobrochna Augustyniak-Wysocka, Gabriela Bidzińska i Ewa Leszczyszyn. Pracują one w Grupie Badawczej Technologii Chemicznej i Ochrony Środowiska. Zadały je producentom mebli (badanie ankietowe) oraz projektantom i ekspertom rynku meblarskiego (wywiady pogłębione).
Ekoprojektowanie to taki rodzaj projektowania, który minimalizuje negatywny wpływ produktu na środowisko w całym cyklu jego życia. Bierze więc pod uwagę nie tylko pochodzenie surowców, mniejsze zużycie wody czy energii. Istotny jest tu także cały cykl jego życia (trwałość, możliwość naprawy, recyklingu). W meblarstwie ekoprojektowanie skupia się m.in. na wydłużaniu cyklu życia produktu, ekologicznych materiałach i opakowaniach, możliwości recyklingu mebli i ich elementów oraz zapewnieniu bezpiecznego dla środowiska procesu produkcyjnego.
– Świadomość między innymi znaczenia gospodarki cyrkulacyjnej powoduje, że już na etapie projektowym designerzy myślą o wyrobach pod kątem ich wykonania z materiałów pochodzących z recyklingu – mówi w wywiadzie udzielonym na potrzeby raportu prof. dr hab. Jerzy Smardzewski z Zakładu Projektowania Mebli – Katedry Meblarstwa na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu. – Przodują w takich rozwiązaniach Włosi, Hiszpanie i kraje skandynawskie. W krajach takich jak Polska, Rumunia, Węgry, Czechy czy Turcja idee ekoprojektowania są powszechnie znane i promowane w środowisku naukowym, jednak jeszcze nie przekłada się to na praktykę w przemyśle – dodaje.
Jedynie 19 proc. ankietowanych firm stosuje analizę cyklu życia produktu (LCA), podstawowe narzędzie służące do oszacowania jego wpływu na środowisko. Wśród strategii ekoprojektowania przedsiębiorstwa najczęściej wymieniały dobór ekologicznych materiałów i surowców oraz redukcję substancji ekotoksycznych. Na najniższych pozycjach znalazły się wydłużenie czasu użytkowania mebla i ograniczenie skutków jego utylizacji.
Korzyści
Autorki raportu zwracają uwagę na to, że wykorzystanie ekoprojektowania może się przyczynić do obniżenia kosztów i/lub wzrostu przychodów firm. Ma też korzyści niefinansowe, od poprawy relacji z interesariuszami i wizerunku firmy po wzmacnianie jej potencjału innowacyjnego. Jak zauważają, zmiany postaw konsumentów i prawa mogą zmotywować firmy do wdrożenia zrównoważonego projektowania. „Już obecnie niektórzy kontrahenci zagraniczni żądają od polskich producentów mebli Deklaracji Środowiskowej Produktu (EPD), która wystawiana jest na podstawie niezależnie przeprowadzonego badania oddziaływania na środowisko. Co ważne, Komisja Europejska przygotowuje się do wprowadzenia nowej dyrektywy dotyczącej ekoprojektu, która ma objąć szerszą grupę wyrobów niż dotychczas, w tym m.in. meble” – piszą w raporcie.
Przedstawiają w nim również dokładną analizę SWOT dla ekoprojektowania w kontekście wdrożenia w Polsce. Opisują też dobre praktyki zastosowane przez rodzime przedsiębiorstwa. Raport kończy się rekomendacjami dla producentów.
Raport „Ekoprojektowanie w polskim meblarstwie” można zamówić na stronie internetowej Łukasiewicz – Poznańskiego Instytutu Technologicznego:
https://pit.lukasiewicz.gov.pl/raport-ekoprojektowanie-w-polskim-meblarstwie/
